|
بخش
سوم -فصل
اول
آموزشِ عمليِ تحرير
در جلد اول
گفتيم هرگاه در موسيقيِ آوازيِ ايراني يك هجا با بيش از يك نغمه اجرا
شود، آن را “تحرير” مي‌گويند. تحرير جمله‌اي موسيقايي و آوازي است كه
فاقد كلام معني‌دار بوده و اغلب، نت‌هاي اصلي آن، به فواصل متصل يكي پس
از ديگري اجرا مي‌شوند. نيز گفتيم كه تحرير يا براي زيبايي ملودي و
كلام و حالت دادن به آن و يا به عنوان پاساژ براي عبور از يك گوشه به
گوشة ديگر و يا جمله‌اي به جملة ديگر به كار مي‌رود. توصيه مي‌شود
خوانندگان محترم فصل هفتم جلد اول مربوط به تحرير را يك بار ديگر مرور
كنند تا تمرين‌هاي عملي اين فصل را با آگاهي بيشتر انجام دهند.
آموزش عملي
تحرير را با فراگيري ادوات تحريرِ“ها” و “هِ” آغاز مي‌كنيم.
تحرير دوتايي (تحريرهايي كه داراي موتيفِ دوصدايي هستند)
ساده‌ترين نوع “تحريرِ زينت دار” دوتايي است. دو نت اين تحرير
مي‌توانند به فاصلة هم‌صدا باشند. در اين صورت نت اول با هجاي “ آ ” و
نت دوم با هجاي “ها” ادا مي‌شوند. مانند نمونة زير:
 |
|
|
در واقع تحرير فوق عملاً چنين شنيده مي‌شود: |
|
|
علت اين كه هجاي دوم را
كه همان تكرار صوت اولي است “ها” قرار داديم اين است كه پيش از اجراي
نت دوم تكيه‌اي به نت بالاتر وجود دارد كه مانند شكل قبل با “ هُ ” و
صداي نت اصلي دوم با “ آ ” اجرا مي‌شود. اكنون اگر بخواهيم همين تحرير
دوتايي را بلافاصله تكرار كنيم لزوماً هجاهاي بعدي، “ها” خواهند بود.
زيرا با تكيه آغاز مي‌شوند. مانند نمونة زير:
كيفيت صداي “ ه ” و طرز اجراي آن در حنجره به‌گونه‌اي است كه مي‌توان به سهولت و به سرعت آن را به صدايي ديگر وصل نمود و در نتيجه صداي مناسبي براي اجراي تكيه و سپس وصل آن به نت اصليِ بعدي است. اين صدا براي شروع چندان مناسب نيست زيرا اجراي آن هنگامي كه صدايي از قبل وجود داشته باشد، مناسب است. براي شروع تحرير صداهاي “ آ، يا، دا، و …” مناسبند و چنانكه گفته شد اگر تكرار شوند، تبديل به هجاي “ها” مي‌گردند. دو نت تحرير دوتايي ممكن است متفاوت باشند. در اين صورت همچنان قانون هجاي شروع، رعايت مي‌شود. به نمونه‌هاي زير توجه كنيد:
تمرين1 و 2: تحريرهاي زينت‌دار دوتايي زير را اجرا نمائيد. توجه داشته باشيد كه اجراي تكيه‌ها حتماً به نت دياتونيك دانگ مورد نظر زده شود (منظور نت‌هايي كه در نشانه‌هاي تركيبي مشخص شده‌اند).
گاهي براي آكسان دادن به برخي نت‌ها و به اين ترتيب جداكردنِ عبارت‌هاي تحرير، لازم است نت مورد نظر را با هجاي “ آ، يا، اُ، اِ، و …” اجرا كنيم. در اين صورت بايد نت قبل از اين آكسان را بدون تكيه ادا نمود. براي مثال به تمرين شمارة (3) و (4) توجه كنيد. فراموش نكنيد كه براي درست خواندن تحريرها، لازم است آنها را از حيث فواصل بتوانيد به خوبي بسرائيد تا در خواندن آنها با ادواتِ تحرير دچار مشكل نشويد.
 |
تمرین سوم |
 |
تمرین
چهارم
|
 |
تمرين 10: نمونة |
در
تمرين زير ملاحظه مي‌كنيد كه به جاي هجاي آغاز، از ادواتِ تحريرِ
متنوع‌تري نسبت به نمونه‌هاي قبل استفاده شده است
 |
تمرين
11: نمونة
|
 |
تمرين 12: نمونة |
|
